Derneğin tanımı
23.11.2004 tarihinde yürürlüğe giren
5253 sayılı Dernekler Kanununun
2. maddesinde derneğin tanımı; " Dernek: Kazanç paylaşma dışında,
kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek
üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını
sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe
sahip kişi topluluklarını” olarak yapılmıştır.
Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
Dernek kurucusu olabilmeleri ile ilgili olarak, Türk Silâhlı Kuvvetleri
ve kolluk kuvvetleri mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur
statüsündeki görevlileri hakkında özel kanunlarında getirilen
kısıtlamalar saklıdır.
Ayrıca, onbeş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler;
toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor,
eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile
yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal
temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş
çocuk derneklerine üye olabilirler.
Oniki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk
derneklerine üye olabilirler ancak yönetim ve denetim kurullarında görev
alamazlar.
Çocuk derneklerine onsekiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar.
Dernek kurucusu olacak kişilerde aranan fiil ehliyetine ne şekilde sahip olunur.
Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmamak: Yaşının küçüklüğü
yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ve bunlara
benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden
yoksun olmamak yada bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı
bir cezaya mahkûm bulunmamaktır.
Ergin olmak: Onsekiz yaşını doldurmuş olmak veya onsekiz yaşın
doldurmamış olduğu halde evlenmiş olmak yada onbeş yaşını doldurmuş
küçüklerin kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınmış olmaktır.
Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara
sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar. Tüzel kişinin iradesi,
organları aracılığıyla açıklanır.
Dernekler özel hukuk tüzelkişisi olup, Türk Medeni Kanununun 48. maddesinde belirtilen tüm hak ve yetkilere sahiptir.
Hangi amaçla dernek kurulamaz
Anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla dernek kurulamaz.
Derneğin amacı; kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış
belirli ve ortak bir gayeyi gerçekleştirmeye yönelik, anlaşılabilir ve
süreklilik arz etmelidir. Hukuka veya ahlâka aykırı olmamalıdır.
Derneğin kuruluş şekli
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri
yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda
tüzel kişilik kazanırlar.
Dernek tüzüğünün içeriği
Dernekler Mevzuatı gereğince derneğin tüzüğünde aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur:
a-Derneğin adı ve merkezi. (Derneğinizin adı, daha önce kurulmuş olan
bir derneğin adından farklı olmak zorundadır. Dernek adını kontrol etmek
için
tıklayınız)
b-Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için dernekçe sürdürülecek
çalışma konuları ve çalışma biçimleri ile faaliyet alanı.
c-Derneğe üye olma ve üyelikten çıkmanın şart ve şekilleri.
d-Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı.
e-Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri.
f-Yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısı.
g-Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin
nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl
temsil edileceği.
h-Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarının belirlenme şekli.
ı-Derneğin gelir kaynakları.
i- Derneğin borçlanma usulleri.
j- Derneğin iç denetim şekilleri
k-Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği.
l-Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli.
m-Dernek geçici yönetim kurulu üyelerinin adı, soyadı, görev ünvanı.
Dernek tüzüğünde kanunen belirtilmesi zorunlu hususlar dışında, Kanuna
aykırı olmamak kaydıyla tüzükte yer alması istenilen diğer hükümler eklenebilir.
Dernek kuruluşu için gerekli belgeler
Dernek kurucuları (en az yedi gerçek veya tüzel kişi) tarafından imzalanmış olan
(Dernekler Yönetmeliği Ek-2’de bulunan) iki adet kuruluş bildirimi ve aşağıda belirtilen ekleri, derneğin kurulacağı yerin mülki idare amirliğine verilir.
a) Kurucular tarafından her sayfası imzalanmış üç adet dernek tüzüğü,
b) Kurucuların nüfus cüzdan fotokopisi,
c) Dernek kurucuları arasında tüzel
kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri
ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından
yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış
kararın fotokopisi,
d) Kurucular arasında yabancı dernek veya
dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde,
bu tüzel kişilerin dernek kurucusu olabileceğini gösteren İçişleri
Bakanlığınca verilmiş izin belgesi,
e) Kurucular arasında yabancı uyruklular
varsa, bunların Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir
belgelerin fotokopileri,
f) Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer
ilçelerdeki dernek kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer
arttırılarak verilir.
Dernekler, kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.
Çocuk derneklerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, ayrıca çocuk
derneklerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal
temsilcilerinin izni eklenir.
Dernek kuruluş bildiriminin incelenmesi
Dernek kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en
büyük mülki amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna
aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi
veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden
başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna
aykırılık giderilmezse; en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk
mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması içir durumu Cumhuriyet
savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin
faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya
noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede
giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhal derneğe yazıyla bildirilir ve
dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir.
Derneğin zorunlu Organları hangileridir
Derneğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur.
Dernekler zorunlu organları dışında başka organlar da oluşturabilirler.
Ancak, bu organlara zorunlu organların görev, yetki ve sorumlulukları
devredilemez.
Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı
üyelerden oluşur. Genel kurul, dernek organlarını seçer ve derneğin
diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür.
Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı
verir, derneğin diğer organlarını denetler ve onları haklı sebeplerle
her zaman görevden alabilir.
Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir.
Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebilir.
Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Denetim kurulu, denetleme görevini, dernek tüzüğünde belirtilen esas ve
usullere göre yapar; denetleme sonuçlarını bir raporla yönetim kuruluna
ve genel kurula sunar.
Derneğin kuruluşundan sonra yapılması gereken işlemler
A- Defter tutulması
Dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defterler temin edilerek kullanmaya başlanılmadan önce dernekler biriminden veya noterden onaylattırılmalıdır.
Dernekler aşağıda yazılı defterleri tutarlar.
a) İşletme hesabı esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1) Karar Defteri: Yönetim kurulu kararları
tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı
toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
2) Üye Kayıt Defteri: Derneğe üye olarak
girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere
işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu
deftere işlenebilir.
3) Evrak Kayıt Defteri: Gelen ve giden
evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen
evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta
yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.
4) Demirbaş Defteri: Derneğe ait
demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya
verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan
düşürülmesi bu deftere işlenir.
5) İşletme Hesabı Defteri: Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.
6) Alındı Belgesi Kayıt Defteri : Alındı
belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin
adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu
deftere işlenir.
b) Bilanço esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1) (a) bendinin 1, 2, 3 ve 6 ncı alt bentlerinde kayıtlı defterleri bilanço esasında defter tutan dernekler de tutarlar.
2) Yevmiye Defteri, Büyük Defter ve
Envanter Defteri: Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi
Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye
istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri
esaslarına göre yapılır.
Tutulacak defter ve kayıtların Türkçe olması zorunludur. Defterler mürekkepli kalemle yazılır.
Defterler bilgisayar ortamında da tutulabilir. Ancak form veya sürekli
form şeklinde tutulacak defterler, kullanılmaya başlanmadan önce her bir
sayfasına numara verilerek ve onaylatılarak kullanılabilir. Onaylı
sayfalar kullanıldıktan sonra defter haline getirilerek muhafaza edilir.
Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe
kurallarına göre düzeltilebilir. Diğer defter ve kayıtlara rakam ve
yazılar yanlış yazıldığı takdirde düzeltmeler ancak yanlış rakam ve yazı
okunacak şekilde çizilmek, üst veya yan tarafına veya ilgili bulunduğu
hesaba doğrusu yazılmak suretiyle yapılabilir. Yanlış rakam ve yazının
çizilmesi halinde, bu rakam ve yazıyı çizen tarafından paraflanır.
Defterlere geçirilen bir kayıt; kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz hale getirilemez.
Karar defterinin sayfa sonunda imza için bırakılan bölümü hariç
defterlerin satırları, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz.
Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form
veya sürekli form yapraklarının sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.
Derneklere ait belgeler, kaydedildikleri defterdeki kayıt sırasına uygun olarak numaralandırılır ve dosyalanarak saklanır.
Kayıt zamanı;
İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilir. Ancak, gelir ve gider kayıtları;
a) İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine
uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde
kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtlar on günden fazla geciktirilmez.
b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe
fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan
belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi,
deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas
defterlere kırkbeş günden daha geç intikal ettirilmesine imkan vermez.
Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırkbeş günlük
sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur.
Hesap dönemi;
Derneklerde hesap dönemi bir takvim yılıdır. Hesap dönemi 1 Ocak’ta
başlar ve 31 Aralık’ta sona erer. Yeni kurulan derneklerde hesap dönemi
kuruluş tarihinde başlar ve 31 Aralık’ta sona erer.
Defterlerin ara tasdiki;
Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve
defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan
defterler ile form veya sürekli form yapraklı defterlerin, kullanılacağı
yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi
zorunludur.
B-Dernek gelirlerinin tahsilinde kullanılacak Alındı Belgelerinin bastırılması
Alındı belgelerinin biçimi;
Dernek gelirlerinin tahsilinde kullanılacak Alındı Belgeleri
Dernekler Yönetmeliği 42. maddesinde belirtilen biçim ve ebatta yönetim kurulu kararıyla matbaaya bastırılır.
Alındı belgelerinin kontrolü;
Bastırılan alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları ile diğer baskı
işlerinde kusur bulunup bulunmadığı, sayman üyece kontrol edilir.
Kontrolde hatalı olduğu ortaya çıkan cilt veya formlar geri verilerek
aynı miktarda yenisi bastırılır. Alındı belgeleri, matbaadan sayman üye
tarafından bir tutanak ile teslim alınır.
Alındı belgelerinin deftere kaydı;
Dernek saymanınca teslim alınan alındı belgelerinin tamamı, numarası en
küçük olan alındı belgesi cildinden başlamak üzere defterin yalnızca
başlangıç, bitiş ve serisi sütunları doldurularak, her bir satırda bir
alındı belgesi cildi gösterilecek şekilde alt alta yazılmak suretiyle
kaydedilir. Defterin diğer sütunları, alındı belgesi ciltlerinin gelir
tahsil edecek kişilere teslim edilmesi veya teslim edilen alındı belgesi
cildinin iade edilmesi sırasında doldurulur.
Alındı belgelerinin kullanımı;
Alındı belgeleri, gelir tahsil etme görev ve yetkisine sahip
bulunanlara, sayman üyelerce imza karşılığı verilir ve kullanıldıktan
sonra imza karşılığı geri alınır. Bu işlemler Alındı Belgesi Kayıt
Defterinde gösterilir.
Alındı belgeleri, sabit boyalı sert veya sivri uçlu tükenmez kalemle
okunaklı bir biçimde silintisiz ve kazıntısız olarak doldurulur. Ödemede
bulunana asıl yaprak koparılarak verilir, koçan kısmı ciltte bırakılır.
Düzenleme sırasında hata yapılırsa, hatalı belge yaprağı ödemede
bulunana verilmez. Asıl ve koçan yaprakların üzerine “İPTAL” ibaresi
yazılıp her ikisi koparılmadan ciltte bırakılır.
Form şeklinde bastırılan alındı belgeleri, elektronik sistemler
aracılığıyla doldurulduktan sonra aslı ödemede bulunana verilir; sureti
dosyasında muhafaza edilir.
C- Yetki belgesi düzenlenmesi
Dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de
belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir
tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva
eden
(Dernekler Yönetmeliği EK-19’da bulunan) “Yetki
Belgesi” dernek tarafından üç nüsha olarak düzenlenerek, dernek yönetim
kurulu başkanınca onaylanır. Yetki belgelerinin birer sureti dernekler
birimlerine verilir.
Dernek adına gelir tahsil edecek kişiler, ancak adlarına düzenlenen
yetki belgelerinin bir suretinin dernekler birimine verilmesinden
itibaren gelir tahsil etmeye başlayabilirler
Yetki belgelerinin süresi, yönetim kurullarının görev süresi ile
sınırlıdır. Yeni seçilen yönetim kurullarının, yetki belgelerini birinci
fıkra esaslarına göre yenilemesi zorunludur. Yetki belgesinin süresinin
bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden
ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi, derneğin
kendiliğinden dağıldığının tespit edilmesi veya fesih edilmesi gibi
hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir
hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim
kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir. Yetki belgesi ile ilgili
değişiklikler yönetim kurulu başkanınca, onbeş gün içerisinde dernekler
birimine bildirilir.
D -Gelir–Gider İşlemleri
Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin
bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen
dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer.
Dernek adına gelir tahsil etmekle yetkili olan kişiler, tahsil ettikleri
paraları otuz gün içerisinde dernek saymanına teslim ederler veya
derneğin banka hesabına yatırırlar. Ancak, tahsilatı 2005 yılı için
1000.- YTL’yi (yeniden değerleme oranında artırılır) geçenler, 30 otuz
günlük süreyi beklemeksizin tahsil ettikleri parayı en geç iki iş günü
içinde dernek saymanına teslim ederler veya derneğin banka hesabına
yatırırlar.
Dernek kasasında bulundurulabilecek para miktarı, ihtiyaçlar dikkate alınarak yönetim kurulunca belirlenir.
Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek
makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak dernekler, Gelir
Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da
bulunmayan ödemeleri için Gider Makbuzu düzenlerler.
Dernekler tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri
(Dernekler Yönetmeliği EK-15’te bulunan)
Ayni Yardım Teslim Belgesi ile yapılır. Kişi, kurum veya kuruluşlar
tarafından derneklere yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise
Ayni Bağış Alındı Belgesi ile kabul edilir.
Bu belgeler; Dernekler Yönetmeliğinde (
(EK-13) (EK- 14) ve
(EK- 15)’de)
gösterilen biçim ve ebatta, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan,
kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen
ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla
yazdırılacak form veya sürekli form şeklinde, dernekler tarafından
bastırılır. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak belgelerin,
belirtilen nitelikte olması zorunludur.
Saklama süresi;
Defterler hariç olmak üzere, dernekler tarafından kullanılan alındı
belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda
belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki
sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanır.
İşletme hesabı tablosu;
Bilanço esasına göre raporlama;
Bilanço esasına göre defter tutan derneklerin yıl sonlarında (31
Aralık), Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosunu düzenlemeleri
yeterlidir.
E-Üye kayıt işlemleri
Derneğe üye olmaları Kanunla yasaklanmamış olan ve dernek tüzüğüne göre
üye olma şartlarını taşıyan kişilerin derneğin yönetim kuruluna yapacakları yazılı üyelik başvuruları yönetim kurulunca görüşülerek
en çok otuz gün içinde üyeliğe kabul veya isteğin reddi şeklinde karara
bağlanıp, sonucu müracaat sahibine yazı ile duyurulması zorunludur.
Derneğin, ilk genel kurul toplantısının yapılacağı tarihe kadar, dernek
tüzüğünde sayıları belirtilen yönetim ve denetleme kuruları üye tam
sayısının asıl ve yedeklerini oluşturabilecek sayıdan az olmamak üzere üye kayıt edilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Yönetim kurulunca, karar defterinde alınan karar ile üyeliğe kabul
edilmiş bulunanlar dernek üyesi olurlar. Üyeliğe kabul kararının tarih
ve sayısı ile üyenin kimlik bilgileri ve aidat ödentileri üye kayıt
defterine kayıt edilir.
Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, dernek yönetim kurulunca en
çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine
bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere
kaydedilir.
Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.
Hiç kimse, dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir.
Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir.
Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir.
Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz
edilebilir.
F- Genel kurul toplantısı
Derneğin, kuruluş işlemlerinde eksiklik ve kanuna aykırılık bulunmadığına ilişkin olarak mahallin mülki amirliğince yapılan
yazılı bildirimi izleyen altı ay içinde dernekler ilk genel kurul
toplantısını yapmak ve organlarını oluşturmakla yükümlüdürler.
Genel kurul;
a) Dernek tüzüğünde belli edilen zamanlarda olağan,
b) Yönetim veya denetim kurulunun gerekli
gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı isteği
üzerine otuz gün içinde olağanüstü toplanır.
Genel kurul toplantıya yönetim kurulunca çağrılır.
Çağrı usulü;
Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan
üyelerin listesini düzenler. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler,
en az onbeş gün önceden, günü, saati, yeri ve gündemi bir gazetede ilan
edilmek veya yazılı ya da elektronik posta ile
bildirilmek suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk
sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi
gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci
toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.
Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle
geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek
suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere
duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç
altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci
fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.
Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.
Toplantı usulü;
Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde
hazır bulundurulur. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca
verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca
görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilir. Üyeler, yönetim
kurulunca düzenlenen listedeki adları karşısına imza koyarak toplantı
yerine girerler. Kimlik belgesini göstermeyenler, belirtilen listeyi
imzalamayanlar ile genel kurula katılma hakkı bulunmayan üyeler toplantı
yerine alınmaz. Bu kişiler ve dernek üyesi olmayanlar, ayrı bir bölümde
genel kurul toplantısını izleyebilirler.
Toplantı yeter sayısı sağlanmışsa durum bir tutanakla tespit edilir ve toplantı yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından açılır. Toplantı yeter sayısı sağlanamaması halinde de yönetim kurulunca bir tutanak düzenlenir.
Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar
başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulur.
Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan
üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazırun
listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.
Toplantının yönetimi ve güvenliğinin sağlanması divan başkanına aittir.
Genel kurul, gündemdeki konuların görüşülerek karara bağlanmasıyla
sonuçlandırılır. Genel kurulda her üyenin bir oy hakkı vardır; üye oyunu
şahsen kullanmak zorundadır.
Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar bir tutanağa yazılır ve
divan başkanı ile yazmanlar tarafından birlikte imzalanır. Toplantı
sonunda, tutanak ve diğer belgeler yönetim kurulu başkanına teslim
edilir. Yönetim kurulu başkanı bu belgelerin korunmasından ve yeni
seçilen yönetim kuruluna yedi gün içinde teslim etmekten sorumludur.
Mahkemece kayyım atanması veya Medeni Kanunun 75 inci maddesinin ikinci
fıkrasına göre görevlendirilme yapılması halinde, bu maddede yönetim
kurulana verilen görevler bu kişiler tarafından yerine getirilir.
G-Genel kurul sonuç bildirimi;
Olağan veya olağanüstü
genel kurul toplantılarını
izleyen otuz gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile diğer
organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren
(Dernekler Yönetmeliği EK-3’te belirtilen) “Genel Kurul Sonuç Bildirimi “ ve ekleri yönetim kurulu başkanı tarafından mülki idare amirliğine bildirilir:
Bu bildirime;
a) Divan başkanı, başkan yardımcıları ve yazman tarafından imzalanmış genel kurul toplantı tutanağı örneği,
b) Tüzük değişikliği yapılmışsa, tüzüğün
değişen maddelerinin yeni ve eski şekli ile dernek tüzüğünün son
şeklinin her sayfası yönetim kurulunca imzalanmış örneği.
Eklenir.
Genel kurul sonuç bildirimi ve ekleri, büyükşehir belediyesi sınırları
içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerde bulunan dernekler tarafından
iki suret olarak verilir.
Genel kurul sonuç bildirimleri, dernek yönetim kurulu tarafından yetki
verilen bir yönetim kurulu üyesi tarafından da yapılabilir. Bildirimin
yapılmamasından yönetim kurulu başkanı sorumludur.
Sandığı bulunan dernekler, sandıklarına ait genel kurul sonuç bildirimi
ve eklerini bu maddede belirtilen usulde mülki idare amirliğine
bildirirler.
H-Beyanname verilmesi
Beyanname verme yükümlülüğü
Dernek yönetim kurulu başkanları, her takvim yılının ilk dört ayı içinde bir önceki yıla ait Dernek Beyannamelerini
(Dernekler Yönetmeliği EK-21’de bulunan)
doldurarak mülki idare amirliğine vermekle yükümlüdürler. İl
merkezlerinde ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerde
bulunan dernekler beyannamelerini bir adet, diğer ilçe merkezinde
bulunanlar ise iki adet olarak verirler.
Şubeler, mülki idare amirliğine verecekleri beyannamelerin birer örneğini bağlı bulundukları derneğe de vermekle yükümlüdürler.
I-Değişikliklerin bildirilmesi
Doldurmak suretiyle, değişikliği izleyen otuz gün içinde mülki idare
amirliğine bildirmekle yükümlüdürler. Bu belgeler, büyükşehir belediyesi
sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerde bulunan dernekler
tarafından iki suret olarak verilir.
Dernek tüzüklerinde yapılan değişiklikler de tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen otuz gün içinde,
(Dernekler Yönetmeliği EK-3’te bulunan) “Genel Kurul Sonuç Bildirimi “ ekinde mülki idare amirliğine bildirilir.
J-Taşınmazların bildirilmesi
Dernekler edindikleri taşınmazları tapuya tescilinden itibaren otuzgün içinde
(Dernekler Yönetmeliği EK- 26’da bulunan)“Taşınmaz Mal Bildirimini Formu” nu doldurmak suretiyle mülki idare amirliğine bildirmekle yükümlüdürler.
Bu form, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç
diğer ilçelerde bulunan dernekler tarafından iki suret olarak verilir.
K-Mal bildirimi
04.5.1990 gün, 20508 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3628 sayılı “Mal
Bildiriminde bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu”na ve
bu Kanuna atfen çıkartılmış olan “Mal Bildiriminde bulunulması Hakkında
Yönetmelik” gereğince, Türk Hava Kurumunun Genel Yönetim ve Merkez
Denetleme Kurulu Üyeleri ile Genel Merkez
Teşkilatında ve Türk Kuşu Genel Müdürlüğünde, Türkiye Kızılay Derneğinin
Merkez Kurullarında ve Genel Müdürlük teşkilatında görev alanlar ve bunların Şube Başkanları ve Kamuya Yararlı Derneklerin Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri
(Mal Bildiriminde bulunulması Hakkında Yönetmelik ekinde bulunan) “Mal
Bildirim Formu”nu tek nüsha olarak doldurmak ve tarih belirterek
imzalamak suretiyle mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar.
Türk Hava Kurumunun, Türkiye Kızılay Derneğinin ve Kamuya Yararlı
Derneklerin Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri için İçişleri Bakanlığına,
bunların Şube Başkanları için bulundukları İl Valiliklerine, Türk Hava
Kurumu ile Türkiye Kızılay Derneğinde görev alanlar için Kurum ve Dernek Genel Başkanlığına,
Bu göreve başlama tarihini izleyen bir ay içinde mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar.
Mal bildiriminde bulunacak olanların kendilerine, eşlerine ve
velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan taşınmaz malları ile 1
inci derece Devlet Memurlarına yapılan aylık net ödemenin beş katından
fazla tutarındaki her biri için ayrı olmak üzere,
para, hisse senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve diğer taşınır
malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynakları,
borçları ve sebepleri bu mal bildiriminin konusunu teşkil eder.
Mal varlığında önemli bir değişiklik olduğunda bir ay içinde,
Görevin sona ermesi halinde, ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde,
Görevlere devam edenler, sonu (0) ve (5) ile biten yılların en geç Şubat ayı sonuna kadar,
Mal bildirimlerini yenilerler.
L-Derneğin İç Denetimi
Dernekte genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından iç
denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim
yaptırılabilir.
Genel kurul veya yönetim kurulu, gerek görülen hallerde denetim
yapabilir veya bağımsız denetim kuruluşlarına denetim yaptırabilir.
Genel kurul, yönetim kurulu veya bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim
yapılmış olması, denetim kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Derneğin denetleme kurulu; derneğin tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın
gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları
doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve
kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup
tutulmadığını, dernek tüzüğünde tespit edilen esas ve usullere göre ve
bir yılı geçmeyen aralıklarla denetler ve denetim sonuçlarını bir rapor
halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar.”
İktibas: Dernekler Dairesi Başkanlığı
alomaliye.com sitesinden alıntıdır.